Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tczewie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Tczewie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dominika Czarnecka

Protokolant: Marta Antonowicz

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2023 r. w Tczewie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. E.

przeciwko K. E.

o wydanie

nakazuje pozwanemu K. E. wydanie powodowi J. E.

służebności osobistej mieszkania położonego przy ul. (...) w P., ustanowionej aktem notarianym z 21 listopada 2018 r. przed notariusz B. J., Rep. A (...) co ma polegać na wydaniu kluczy do wyżej wskazanego lokalu mieszkalnego oraz umożliwieniu powodowi korzystania z całego wskazanego lokalu mieszkalnego i zaniechaniu dalszych naruszeń powyższego uprawnienia w przyszłości;

wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

nie obciąża pozwanego kosztami postępowania.

Sygn. akt I C 275/22

UZASADNIENIE

Powód J. E. wniósł pozew przeciwko K. E. o wydanie służebności osobistej mieszkania, polegającej na prawie dożywotniego i nieodpłatnego korzystania z całego lokalu mieszkalnego położonego w P. przy ul. (...) (dla którego Sąd Rejonowy w Tczewie prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...)), która to służebność osobista została ustanowiona umową w formie aktu notarialnego z 21 listopada 2018 r. (Rep. A (...)) przed notariuszem B. J., które to wydanie ma polegać w szczególności na wydaniu kluczy do przedmiotowego lokalu oraz umożliwieniu korzystania z całego lokalu, a także zobowiązaniu pozwanego do zaniechania naruszeń powyższego uprawnienia w przyszłości. Jednocześnie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podano, że powód wraz z żoną darowali na rzecz pozwanego, czyli swojego syna, przedmiotową nieruchomość. Jednocześnie ustanowiono na rzecz powoda służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie dożywotniego i nieodpłatnego korzystania z całego lokalu mieszkalnego. Mimo to w dniu 27 sierpnia 2021 r. pozwany uniemożliwił pozwanemu dostanie się do lokalu poprzez wymianę zamków w drzwiach. Powód podejmował wielokrotne próby rozwiązania sporu. Nie przyniosły one rezultatu, a powód do dnia dzisiejszego nie ma możliwości korzystania z ustanowionego na jego rzecz ograniczonego prawa rzeczowego.

Na rozprawie w dniu 10 marca 2023 r. pozwany uznał powództwo w całości. Podkreślił, że ojciec został wyrzucony z mieszkania, albowiem nadużywa alkoholu, po którym wszczyna awantury, co burzy spokój matce pozwanego (byłej żony powoda) i godzi w jej poczucie bezpieczeństwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Umową darowizny z 21 listopada 2018 r., zawartą w formie aktu notarialnego w kancelarii notariusz B. J. w T. (Rep. A (...), M. E. oraz J. E. darowali swoje udziały wynoszące po ½ części we współwłasności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...), położonego na pierwszej kondygnacji budynku mieszkalnego w P. przy ul. (...), swojemu synowi K. E.. Jednocześnie tą samą umową K. E. ustanowił na rzecz rodziców M. E. i J. E. służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie dożywotniego i nieodpłatnego korzystania przez uprawnionych z całego lokalu mieszkalnego, na co M. E. i J. E. wyrazili zgodę.

Dowód: notarialna umowa darowizny – k. 12-13v.

J. E. nadużywał alkoholu. Wpadał w dwutygodniowe ciągi alkoholowe, wszczynał domowe awantury. Sytuacja w domu była monitorowana w ramach niebieskiej karty. M. E. rozwiodła się z mężem. Niepokoiła się dalszą jego obecnością w pobliżu, bała się o swoje bezpieczeństwo. W trosce o (...) zgodził się, aby odebrać J. E. klucze do wspólnie zamieszkiwanego mieszkania i nie wpuszczać go, mimo posiadanej przez niego służebności mieszkania.

Dowody: zeznania powoda J. E. w charakterze strony – k. 58v. [00:03:44-00:09:21]; zeznania pozwanego K. E. w charakterze strony – k. 58v.-59 [00:09:22-00:15:27]

Z uwagi na uniemożliwienie J. E. korzystania z przysługującej mu służebności mieszkania, powód zmuszony jest wynajmować inny lokal mieszkalny.

Dowód: faktura VAT – k. 11

Pismem z dnia 17 maja 2022 r. powód – działając przez profesjonalnego pełnomocnika – wezwał pozwanego do udostępnienia lokalu położonego w P. przy ul. (...) i umożliwienia mu korzystania ze służebności osobistej mieszkania, polegającej na prawie dożywotniego i nieodpłatnego korzystania z przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Dowody: ostateczne przedsądowe wezwanie do udostępnienia lokalu – k. 14-17; wyciąg z książki pocztowej – k. 18

W toku niniejszego postępowania Sąd wydał postanowienie o tymczasowym zabezpieczeniu roszczeń powoda. Na jego podstawie komornik sądowy wydobył od K. E. klucze do przedmiotowego lokalu mieszkalnego i przekazał je J. E.. Kwestia kluczy była przyczyną poważnej awantury między powodem a jego byłą żoną. Chcąc załagodzić atmosferę powód dobrowolnie oddał klucze pozwanemu.

Twierdzenia niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny sprawy Sąd w pierwszej kolejności na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy przez stronę powodową. Pozwany nie zakwestionował autentyczności ani wiarygodności tych dokumentów. Wątpliwości co do ich rzetelności nie miał również Sąd. Dlatego też stanowiły one kanwę do ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Sąd oparł się również na zeznaniach złożonych przez powoda i pozwanego. Zeznania te były wiarygodne, spójne i logiczne, a także ze sobą zbieżne. Dlatego też Sąd przypisał im walor prawdziwości.

Stan faktyczny sprawy był bezsporny. Strony zgodziły się co do faktu, iż powodowi przysługuje ograniczone prawo rzeczone w postaci służebności mieszkania. Nie były również sporne przyczyny i okoliczności „wyrzucenia” powoda z mieszkania przez pozwanego i jego matkę.

Na rozprawie pozwany uznał powództwo wywiedzione przez powoda w całości.

Sąd uznał, że oświadczenie pozwanego jest zgodne z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie zmierza do obejścia prawa. Dlatego też zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa.

Powództwo to było niewątpliwie zasadne.

Art. 296 k.c. stanowi, że nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). W myśl art. 302 § 1 k.c. mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.

W przypadku naruszenia służebności przez osobę trzecią, posiadacz służebności może powoływać się na roszczenia windykacyjne i negatoryjne.

Zgodnie z art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Z kolei zgodnie z art. 251 k.c. do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Na gruncie niniejszej sprawy wykazano za pomocą umowy w formie aktu notarialnego, iż powód jest posiadaczem służebności osobistej mieszkania. Zaprezentowane w sprawie środki dowodowe wykazały również, że prawo to zostało naruszone przez pozwanego, który uniemożliwił powodowi dostęp do mieszkania i wykonywanie przysługujących mu praw.

Mając na względzie powyższe należało uznać, że powód zasadnie żądał od pozwanego wydania kluczy do wskazanego lokalu mieszkalnego oraz umożliwienia mu korzystania z całego lokalu, jak też zaniechania dalszych naruszeń uprawnienia w przyszłości.

W konsekwencji Sąd, działając na podstawie art. 296 k.c. oraz art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. 251 k.c., orzekł jak w sentencji.

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza roszczenie uznane przez pozwanego.

Mając na względzie, iż w toku procesu pozwany uznał roszczenie w całości, Sąd nadał punktowi pierwszemu sentencji rygor natychmiastowej wykonalności, o czym przesądził jak w punkcie drugim sentencji.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c. Przywołany przepis stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Jednocześnie nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację Sądowi, który dokonuje tego przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., sygn. II CZ 210/73; T. Demencki, K omentarz do art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego [w:] A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, LEX 2012). Chodzi tu o takie sytuacje, które wskazują, że ponoszenie kosztów procesu przez daną stronę pozostawałoby w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego.

Pojęcie wypadków szczególnie uzasadnionych należy powiązać z okolicznościami związanymi z samym przebiegiem procesu, jak i leżącymi na zewnątrz. Do tych pierwszych zaliczane są m.in. sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, czy prekluzja. Drugie wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony (M. Sorycz, komentarz do art. 102 [w:] A. Góra-Błaszczykowska, Kodeks postępowania cywilnego. Tom I A. Komentarz. Art. 1-424 ¹² , Warszawa 2020; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 kwietnia 2017 r., sygn. I ACa 1623/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 marca 2017 r., sygn. I ACa 1330/15).

Mając na względzie realia niniejszej sprawy Sąd zdecydował o odstąpieniu od obciążania pozwanego kosztami przedmiotowego procesu. Nie uszło uwadze Sądu, że działania pozwanego w postaci zaboru kluczy do mieszkania i uniemożliwienia powodowi korzystania ze służebności mieszkania nie miały na celu ani uzyskania korzyści po stronie pozwanej kosztem powoda, ani wyrządzenia mu szkody. Była to jedynie spontaniczna reakcja syna na zachowanie samego powoda, służąca zapewnieniu spokoju i bezpieczeństwa matce pozwanego. Nie było spornym między stronami, iż powód jest osobą nadużywającą alkoholu. Pozostając pod wpływem alkoholu powód awanturował się w domu rodzinnym. Utrudniało to matce pozwanego korzystać ze służebności przedmiotowego mieszkania, którą również posiada. W tym stanie rzeczy, kierując się wyłącznie dobrem swojej matki, pozwany zdecydował się na czasowe uniemożliwienie powodowi wykonywania posiadanej przez niego służebności mieszkania. Mimo zatem, że roszczenie powoda było całkowicie zasadne, to należało uznać, że przyczynił się on do stanu naruszenia posiadania służebności osobistej mieszkania. Należy podkreślić, że pozwany nigdy nie negował prawa powoda, a po wniesieniu powództwa o wydanie kluczy do lokalu mieszkalnego niezwłocznie je uznał.

Za odstąpieniem od obciążania pozwanego kosztami procesu przemawia również jego sytuacja majątkowa. Pozwany zarabia pensję minimalną, na utrzymaniu ma dziecko. Poza darowaną mu przez rodziców nieruchomością nie ma innego majątku.

Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie trzecim sentencji.